یکی از فاکتور های اساسی در پروژه های عمرانی و ساخت و ساز، تعیین و محاسبه ی مقادیر مصالح مورد نیاز و سپس برآورد ریالی پروژه از روی آن مقادیر محاسبه شده می باشد. در ابتدا مشخص شدن دو بعد از مسئله برای مجریان پروژه نقش اساسی دارد:
الف) مقدار مصالح مورد نیاز، در طول پروژه چقدر بوده تا با توجه به برنامه زمان بندی نسبت به تهیه آنها یا سفارش مصالح اقدام نمایند.
ب) هزینه مالی پروژه در صورت اجرا شدن چقدر خواهد بود
بنابراین در طرح های عمرانی، از یک بعد مقادیر مصالح مورد نیاز مطرح است و از طرف دیگر بحث هزینه ها. این دو موضوع در متره و برآورد مورد بررسی قرار می گیرد.

تعریف متره:
متره عبارتست ا محاسبه و اندازه گیری مقادیر مصالح مورد نیاز برای اجرای یک پروژه یا محاسبه مقادیر مصالح به کار رفته و مصرف شده در یک پروژه اجرا شده.
معمولاً این نوع محاسبات و تحلیل ها،در یک سری جداول خاص انجام می گیرد که جدول های صورت وضعیت (جدول ریز متره، خلاصه متره و ...) نامیده می شود که در مطالب بعدی این جداول نشان داده شده است. افرادی که این محاسبات را انجام می دهند مترور نامیده می شوند.

تعریف برآورد:
اگر مقادیری که با توجه به واحد های مورد نیاز در قسمت متره به دست آمده قیمت گذاری گردد، برآورد ریالی یا برآورد قیمت پروژه نامیده می شود.
بنابراین در متره برآورد دو هدف اساسی دنبال می شود:
الف) تعیین مقادیر مصالح مصرفی، نیروی انسانی با توجه به نوع تخصص و تعداد آنها و نیروی ماشین آلات با توجه به نوع و تعداد و مدت آنها در طول پروژه
ب) تعیین قیمت ریالی یا ارزی پروژه که معمولاً در دو مرحله انجام می گیرد:
یکی قبل از اجرای پروژه برای تعیین و پیش بینی بودجه پروژه جهت اجرا و دومی در مرحله حین اجرای پروژه است که معمولا در قالب صورت وضعیت مطرح می شود.
برای انجام متره و برآورد به اسناد و مدارکی نیاز است که مهمترین آنها عبارتند از:
الف) یک سری کامل نقشه های اجرایی شامل نقشه های سازه ای، معماری، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات الکتریکی و دتایل های لازم
ب) جدول صورت وضعیت
ج) قیمت های مصالح، نیروی انسانی، نیروی ماشینی (فهرست بهاء منضم به پیمان)
د) شرایط خصوصی پیمان یا سایر اسناد منضم به پیمان

انواع متره:
با توجه به این که مصالح با چه واحدی و برای چه نیازی محاسبه می شود، انواع متره مطرح می شود که عبارتند از:
الف) متره بسته
ب) متره باز (تجزیه بهاء یا آنالیز بهاء)

متره بسته:
در این روش، مقادیر و اوزان مصالح را با توجه به واحد های مورد نیاز، از روی نقشه ها و اسناد پیمان محاسبه و برآورد نموده و در جدول های مخصوص وادر می نمایند. سپس مقادیر بدست آمده را در قیمت های واحد پایه (معمولا از فهرست بهای واحد پایه رشته مربوطه استخراج می شود) ضرب نموده تا قیمت هر آیتم به دست آید. از روی جمع جبری قیمت آیتم ها، قیمت خالص پروژه حاصل می شود. اگر به این قیمت ضرایب مربوطه (ضریب بالاسری، ضریب تجهیز کارگاه، ضریب پلوس یا مینوس ، ضریب منطقه ای، ضریب ارتفاع، ضریب طبقات، ضریب سختی کار) ضرب شود، قیمت کل پروژه بدست می آید.
ذز اینجا باید مشخص شود که هر عملیات را با چه واحدی باید محاسبه نمود، وقتی واحد مشخص شد، محاسبه مقادیر کار به توان ریاضی، مهندسی و تجربه شخصی مترور بستگی دارد که بتواند به بهترین شکل محاسبات مربوطه را انجام دهد.

متره باز (آنالیز بها یا تجزیه بها)
برآورد هزینه اجرا و مدت زمان لازم برای اجرای یک پروژه، بدون استفاده از تجزیه بها امکان پذیر نیست و هرچه تجزیه بهای مورد استفاده از نظر مصالح و نیروی انسانی و ماشین آلات مورد نیاز به واقعیت و شرایط اجرای کار نزدیک تر باشد، به همان میزان برآورد اولیه یه هزینه اجرایی پروژه نزدیک تر خواهد بود.
در این روش، کلیه مصالح مورد نیاز، نیروی انسانی و نیروی ماشینی و ابزار آلات از روی جدول متره ها محاسبه می شودو البته برآورد نیروی انسانی و نیروی ماشینی، مبنای تئوری و محاسبه خاصی نداشته بلکه فقط لز روی تجربه در کارگاه های مختلف محاسبه و مورد استفاده قرار می گیرد، سپس مصالح در قیمت واحد پایه روز منطقه، نیروی انسانی در قیمت واحد نفر روز، نیروی ماشینی در قیمت واحد ساعتی و ابزار آلات در قیمت واحد عددی آنها ضرب شده و سپس باید جمع این هزینه ها را بدست آورد و در آخر به قیمت بدست آمده ضرایب مربوطه را اعمال نمود تا فیمت کل یک واحد عملیات مورد تجزیه بدست اید.
بنابراین برای تک تک عملیات ، تجزیه بها انجام داده و مقادیر را در قیمت واحد بدست آمده برای آن عملیات ضرب نموده تا قیمت اجرای عملیات حاصل شود. در این روش قیمت بدست امده نزدیک به واقعیت بوده و ترسی از کم یا زیاد بودن قیمت نیست .
معمولاً در این روش عامل های اصلی و مواردی که درصد زیادی از قیمت را می سازند، تجزیه بها می شوند.

انواع برآورد و صورت وضعیت

1- متره و برآورد اولیه:
عبارتست از محاسبه و تعیین مقادیر مصالح مورد نیاز طرح های مقدماتی از روی رئوس کلی پروژه به صورت تقریبی، توسط مهندسان مشاور یا دستگاه های اجرایی برای برآورد تخمینی به منظور تعیین و پیش بینی بودجه پروژه.

2- متره و برآورد تقریبی:
پس از تهیه نقشه های تفصیلی پروژه، مقادیر مصالح مورد نیاز تا حدودی واقعی توسط مهندسان مشاور مربوطه محاسبه می شود که از این براورد مقدماتی برای استفاده در اسناد مناقصه و مبلغ اولیه پیمان استفاده می شود.

3- صورت وضعیت های موقت ماهانه:
در هنگام اجرای عملیات پروژهف معمولاً در آخر هر ماه شمسی، پیمانکار وضعیت کلیه کارهایی که از شروع پروژه تا اخر آن تاریخ انجام داده و همچنین وضعیت مصالح و تدارکات لازم برای اجرای پروژه که در پای کار موجود است، تعیین و بر اساس نرخ های منضم به پیمان تقویم می نماید.
صورت وضعیت های موقت ماهیانه که بدین ترتیب تنظیم گردیده و دارای امضاء نماینده پیمانکرا و مهندسان مشائر است، پس از بررسی، به کارفرما تسلی شده و کارفرما پس از رسیدگی و کسر کلیه کسورات قانونی باقی مانده را به صورت چک به پیمانکار پرداخت می کند.
معمولاً این کسورات قاونونی عبارتند از :
1- جمع وجوهی که بایت صورت وضعیت های موقت ماهانه قبلی پرداخت شده است.
2- ده درصد بابت کسور وجه الضمان (حسن انجام کار)
3- اقساط پیش پرداخت
4- علی الحساب بیمه، مالیات، عوارض شهرداری و غیره
5- اقساط بهاء مصالح و لوازم تجهیزات تحویلی، از طرف کارفرما به پیمانکار
6- هرگونه جرایم احتمالی، طبق مفاد شرایط عمومی پیمان
7- کسور متفرقه دیگر که بر اساس مفاد شربیط عمومی پیمان، بر عهده پیمانکرا است.
بناربراین صورت وضعیت موقت، شامل برآرود کارهای انجام شده تا آن تاریخ به علاوه مصالح پای کار می باش. مقادیر گفته شده در صورت وضعیت موقت، جنبه علی الحساب داشته و مقدار واقعی آن، ئر صئرت وضعیت قطعی مشخص می شو. البته نوع ردیف گفته شده، جنبه قطعی دارد.

4- صورت وضعیت ماقبل آخر:
چون تهیه صورت وضعیت قطعی و رسیدگی به آن، مدت زمان زیادی به طول می انجامدف بنابراین برای دریافت هزینه عملیات باقی مانده، باید قبل از صورت وضعیت قطعی، یک صورت وضعیت تا حدودوی واقعی در اواخر کارف شامل کارکرد کلیه عکلیاتف از اول تا آخر پروژه تهیه شو. مبلغ ایت صورت وضعیت نزدیک به مبلغ صورت وضعیت قطعی خواهد بود.

5- صورت وضعیت قطعی:
به محض آنکه تحویل موقت کلیه کارها انجام گرفتف پیمانکار اقدام به اندازه گیری و تهیه صورت وضعیت قطعی کارهای انجام شده خواهد کرد. مقادیر و راقامی که در صورت وضعیت قطعی منظور می گردد، به تنهایی قاطع خواهد بود و یکی از مأخذ تصفیه قطعی پیمانکرا خواهد شد اگرچه بین آنها و مقادیر یا ارقامی که در صورت وضعیت های موقت منظور گردیده، اختلافاتی مجود داشته باشد.
در این صورت وضعیت، اگر اشتباهی رخ دهد، غیرقابل برگشت خواهد بود. بنابراین باید دقت کافی نمود که کلیه دستورکارها و صورت جلسات، ضمیمه صورت متره ها شود.

دستور کار و صورت جلسه:

دستور کار:
دستور کار، عبارتست از ابلاغی برای شروع اجرایی یا ابلاغ کار جدیدی از طرف مهندسان مشاور یا کارفرما. معمولاً دستور کار در دو تا چهار نسخه، تهیه و تنظیم و به امضاء پیمانکار، مهندسان مشاور و کارفرما می رسد. در دستور کار، باید موضوع دستور کار، شماره و تاریخ مشخص شود.

صورت جلسه:
صورت جلسه عبارتست از تأییدیه صحت و مقدار کارهای اجرا شده طبق دستور کار ابلاغی یا طبق نقشه ها و مشخصات، معمولاً باید کلیه عملیات خاکی، از نظر جنس و مقدرا، صورت جلسه شود. صورت جلسه که موضوع، شماره و تاریخ آن دقیقاً مشخص شده است در دو تا چهار نسخه تهیه و تنظیم و به تأیید مهندسان مشاور، پیمانکار و کارفرما می رسد.

شرایط عمومی پیمان:
دفترچه شرایط عمومی پیمان شامل، مجموعه قوانینی است که به صورت تیپ، توسط سازمان برنامه و بودجه تهیه و منضم به اسناد پیمان است. در این قوانین، تعاریف اولیه اصطلاحات عمرانی، تأییدات و تعهدات پیمانکار، تعهدات و اختیارات مارفرما، امور مالی، حوادث قهری، فسخ، ختم و غیره پیمان ها را به طور کلی مشخص و در کلیه طرح های عمرانی و ملی حاکم، بر قرار داد هاست.

شرایط خصوصی پیمان:
در هر پیمان، علاوه بر شرایط عمومی پیمان، دفترچه ای به نام شرایط خصوصی پیمان تهیه می شود که برای هر پیمان مختص به همان پیمان بوده و در آنف شرایط خاص آن را از جمله چگونگی اجرای کار، شکل پرداخت ، مبلغ تعلیق، پیش پرداخت و غیره مشخص می شود. معملولاً این شرایط با توافق طرفین قرارداد تهیه و تنظیم می شود.

منبع: کتاب متره و برآورد تألیف مهندس محمد علی ارجمند

در حالت کلی به هر چیزی که ساخته می شود ساختمان می گویند ولی در رشته عمران منظور از ساختمان بناهای ساخته شده با مصالح بنایی ( آهن ـ سیمان ـ گچ ـ آجر و غیره ) است. شايد بتوان گفت يك ساختمان خوب از نظر ما باید دارای این خصوصیات باشد: مفيد، قابل استفاده ،زيبا و دلنشين، راحت وآرام بخش، محكم و بادوام، اقتصادي و كم هزينه.
قبل از ارائه طرح پلان ساختمان باید ابعاد زمین و موقعیت قرار گرفتن آن نسبت به خیابان اصلی و کوچه ها مشخص شود. با توجه به ابعاد زمین زیربنای مجاز ساختمان تعیین می شود.
انواع ساختمان از نظر مصالح مصرفی: (اسکلت بتنی ـ اسکلت فلزی ـ آجری ـ خشتی گلی) و از نظر کاربرد: (مسکونی ـ اداری ـ تجاری ـ آموزشی ـ بیمارستان ـ انبارها ـ ورزشگاه ها و ...) می باشد.

انواع ساختمان از نظر مصالح مصرفی :

 1- ساختمان های اسکلت بتنی: اسکلت این نوع ساختمان ها (تیرهای اصلی و ستون ها) از بتن مسلح (بتن آرمه) با فرمول ترکیبی به قرار زیر ساخته می شود فولاد (به صورت میلگرد ساده و یا آجدار) سیمان + آب + ماسه + شن = بتن آرمه سقف این نوع ساختمان ها به صورت تیرچه بلوکی و یا به صورت بتن آرمه اجرا می گردد.
معایب:
ساخت آن زمان زیاد می برد ـ سنگینی وزن بتن (افزایش بار مرده) و ...
مزایا:
A- عمر طولانی (بتن 28 روزه 90% مقاومت خود را بدست می آورد و 10 % باقی مانده در 20 تا 25 سال بدست می آید)
B- مقاومت در مقابل نیروهای (کششی ـ فشاری و...) مقاومت در برابر آتش سوزی و ...
c- ارمرده ساختمان شامل بارهای ثابت و غیرقابل جابجایی ساختمان مانند بارهای سقف و تیر و ستون و... می باشد و بار زنده در ساختمان شامل بارهای قابل جابجایی (متحرک) ساختمان مانند میز، صندلی ، انسان و.. می باشد.
از انواع آجر سفال های تیغه ای، قطعات گچی و یا چوب دیوارهای بتن آرمه جهت ایجاد پارتیشن ها (دیوارهای جداکننده) استفاده می شود.

2- ساختمان اسکلت فلزی: اسکلت این نوع ساختمان ها (پل ها و ستون ها) از پروفیل های فولادی بوده و اتصالات آن در ایران معمولاً از جوش استفاده می شود. سقف این نوع ساختمان ها به صورت تیرچه بلوکی و یا به صورت طاق ضربی استفاده می شود.
معایب:
A- زنگ زدگی در برابر رطوبت
B- در برابر آتش سوزی های شدید تغییر شکل می دهد و ....
مزایا:
A- ساخت (اجرای) اسکلت سریع صورت می گیرد
B- فضای کمتری اشغال می کنند و ...
سقف این نوع ساختمان ها به صورت تیرچه بلوک و یا طاق ضربی اجرا می شود.
اتصالات اسکلت فلزی در ایران به وسیله ی جوش انجام می شود و در برخی کشور ها از پیچ استفاده می کنند.
در اتصالات اسکلت فلزی از تسمه و نبشی و در اتصالات زیر ستون از پلیت PL یا صفحه ی فولادی استفاده می کنند.
از انواع آجر، سفال های تیغه ای، قطعات گچی و یا چوب جهت ایجاد پارتیشن ها (دیوارهای جداکننده) استفده می کنند.
توجه: در ایران ستون ها را معمولاً از تیرآهن های INP و IPE به صورت دوبل و یا تیر آهن های بال پهن IPB و یا قوطی به صورت تکی استفاده می کنند.

3- ساختمان های آجری: ساختمان های که تحمل بارهای مرده و زنده، به عهده ی دیوار های آجری باربر می باشد، ساختمان های آجری می نامند. در این نوع ساختمان ها، دیوار های باربر آجری به صورت مصلح (دیوار آجری مصلح) ساخته می شوند (بر اساس آیین نامه ی 2800 ایران و انگلستان)
معایب:
A- فضای زیادی توسط دیوارهای آجری اشغال می شود
B- محدودیت تعداد طبقات ساختمان و ....
مزایا:
A- فراوانی مصالح
B- ارزانی مصالح
دیوارهای آجری مسلح دیواری آجری ست که در داخل آن شبکه ی میلگرد به کار رفته باشد.
محدودیت ارتفاع ساختمان های با مصالح بنایی و سایر موارد آئین نامه ای مربوط به ساختمان های با مصالح بنایی، در مطالب بعدی عنوان خواهد شد.
در ایران معمولاً جهت ساختن سقف ها از طاق ضربی (تیرآهن INP معمولی یا تیرآهن IPE نیمه پهن و آجر) و یا سقف تیرچه بلوک با استفاده از شناژ های افقی روی دیوارهای باربر و شناز های قائم حداقل در 4 گوشه ی ساختمان در حالت بتنی مسلح استفاده می شود.
حداقل ضخامت دیوار های باربر (حمال) در ساختمان های آجری 35 سانتی متر (5/1 آجره) در نظر گرفته می شود. دیوار های 22 سانتی متر (1 آجره) به صورت نیمه باربر بوده و از دیوار های 11 سانتی متری (نیم آجره) به صورت غیر باربر جداکننده (پارتیشن) و از دیوار های تیقه 5 سانتی متری نیز به صورت غیر باربر جداکننده فضاهای داخلی مانند سرویس و دستشوئی و حمام و ... استفاده می شود.

4- بناهای سنتی (ساختمان های خشتی و گلی): این نوع بنا ها که مشمول آیین نامه 2800 ایران نمی باشند، با گل یا خشت ساخته می شوند. این نوع بناها به علت ضعف مصالح مقاومت چندانی در برابر زلزله ندارند و به طور کلی، باید از احداث آنها خودداری گردد ولی چنانچه در نواحی دور دست که فراهم آوردن مصالح مقاوم گران تمام می شود،ضرورتاً ساخته می شوند باید طبق دستورالعمل های فنی ویژه ای با به کار گیری عناصر مقاوم چوبی، فلزی، بتنی و یا ترکیبی از آنها طوری تقویت شوند که در برابر زلزله به طور نسبی حائز ایمنی گردند (از کتاب آیین نامه ی 2800 ایران (1-2-2 ب)

منبع : www.navidomran.com

برای دانلود فایل ( فهرست بهای ۸۸ ) بر روی لینک زیر کلیک کنید ...

تست آلتراسونیک یکی از روشهای پرکاربرد در تستهای غیر مخرب میباشد.  این مجموعه مقدمه ای درجهت آشنایی با تستهای غیر مخرب و خصوصا تست التراسونیک میباشد. در این مجموعه در قالب POWERPOINT پس از آشنایی با اصول تست آلتراسونیک سه روش اصلی تست فراصوت یعنی: A,B,C-SCANمعرفی شده است و درادامه مبدلهای صوتی و پارامترهای موثر بر تست فراصوت مورد برسی قرار گرفته است.

http://www.machine-tools.blogfa.com

برای دانلود "شیوه نامه طراحی سازه" کلیک کنید ...

منبع :  http://omidi2010.blogsky.com

یک جزوه بسیار کامل در مورد جوشکاری  و نظارت جوش در سازه های فلزی (فایل pdf به حجم 8 MB در 5 فصل) این جزوه برای هر دانشجوی مهندسی عمران یا فارغ التحصیلان عمران خصوصا کسانی که قصد دارند به عنوان یک ناظر سازه های فولادی عملکرد مناسب و مفیدی داشته باشند باید با خصوصیات و انواع جوش و نحوه نظارت بر آن در حد مناسبی آشنا باشند لازم می باشد ...

برای دانلود جزوه کلیک کنید ...

فصل اول حزوه جوش (۲۱۲ kb)

فصل دوم جزوه جوش (3969 kb) (بخش1 - بخش 2  -  بخش 3 - بخش 4)

فصل سوم جزوه جوش (1289 kb)

فصل چهارم جزوه جوش (469 kb)

فصل پنجم جزوه جوش (2554 kb) (بخش1 - بخش2 - بخش3 )

برای دانلود کامل فایل بر روی لینک زیر کلیک کنید ...

جزوه جوشکاری و نظارت جوش در سازه های فلزی

 منبع : http://omidi2010.blogsky.com

برای دانلود فایل " شرح وظایف مهندس ناظر مقیم " به همراه نکات تکمیلی کلیک کنید ...

رمز فایل : www.sdaneshfar.blogfa.com

در حالي كه كشورهاي توسعه يافته و صنعتي وابستگي شديدي به انرژي هاي فسيلي جهت گردش چرخهاي صنعتي صنايع خود و نيز تأمين مصارف ديگر دارند. كشورهاي در حال توسعه نيز براي توسعه صنايع و تأمين مصرف جوامع خود به انرژي بيشتري نياز دارند. در كشورهاي مختلف بسته به ميزان فعاليتهاي صنعتي بين 30 تا 35 درصد كل انرژي مصرفي در ارتباط با ساختمان استفاده مي شود. از اين ميزان حدود 50 الي 60 درصد آن صرف گرمايش و سرمايش ساختمان در فصول مختلف سال مي گردد. اين بدان معناست كه از كل انرژي مصرفي كشور بين 15 تا 20 درصد به مصرف گرمايش و سرمايش فضاي مسكوني داخل ساختمانها مي رسد. بنابراين اقدام هايي در جهت ارتقاءكيفيت ساختمان از ديدگاه تبادلات حرارتي صورت پذيرد منتج به صرفه جويي قابل ملاحظه اي در مصرف كل انرژي مي شود.
عايق هاي حرارتي نقش بسيار ارزنده و مهمي را در ارتفاء كيفيت حرارتي ساختارهاي مختلف و در نتيجه ، بهبود شرايط داخلي ساختمانها و صرفه جويي در مصرف سوخت ايجاد مي نمايند، با افزودن لايه اي از عايق هاي حرارتي به مصالح جداره هاي خارجي ساختمان ، مقاومت حرارتي آنها به مقدار قابل توجهي افزايش و به عبارت ديگر ، ضريب انتقال حرارت كاهش مي يابد.
استانداردهاي صرفه جويي انرژي در ساختمان – تجربه جهاني :
بعضي كشورهاي اروپايي اقدام هايي در جهت ترغيب عايق بندي حرارتي ساختمان را از دهه شصت ميلادي شروع نمودند. تا اواسط دهه هفتاد بيشتر كشورهاي اروپايي و آمريكايي آئين نامه و يا استانداردهاي مشخصي را در خصوص صرفه جويي انرژي در ساختمان تدوين نمودند كه هر يك به صورتي عايق بندي اجزای پوسته اي ساختمان را ضروري مي ساخت.
براي مثال به چند كشوراروپايي نگاهي گذرا مي افكنيم:
در انگلستان سقفي براي ضريب انتقال حرارتي براي هر يك از اجزای پوسته اي ساختمان معين شد. كشورهاي ديگر سوئد و نروژ، سقفي براي معدل ضريب انتقال حرارتي نماي ساختمان ( ديوار + شيشه ها ) قرار دادند. در فرانسه كه پيشتاز در تدوين ضوابط عايق بندي حرارتي در ساختمان است، كل اتلاف حرارتي براي چندين دسته از ساختمان هاي مسكوني در سه منطقه اقليمي محدود شدند.
* برداشت اقتصادي از عايق كاري :
در ارزيابي اقتصادي يك ساختمان مسكوني نمونه عايق شده در اقليم هاي متفاوت ، نسبت ارزش خالص كنوني سرمايه گذاري به سرمايه گذاري خالص عايق بندي ساختمان بين 7تا 25 برابر برحسب منطقه اقليمي است. حصول اين نسبت بسيار بزرگ در كمتر سرمايه گذاري در كشور امكان پذير است.
زمان برگشت سرمايه 2 الي 3 سال كه بطور متوسط در سرمايه گذاري در زمينه عايق بندي بدست مي آيد،در برابر طولاني بودن زمان بهره برداري از عايق هاي حرارتي ( قريب به 30 سال ) مدّت كوتاهي است.
هزينه اوليه عايق بندي ساختمان بين 2 الي 4 درصد هزينه اوليه ساختمان است. اين هزينه به منطقه اقليمي ساختمان مورد نظر ، ميزان سطوح مجاور فضاي خارج كه عايق مي شوند بستگي دارد.
* تأثيرات عايق بندي حرارتي ساختمان در ابعاد اقتصاد ملّي:
عايق بندي حرارتي ساختمان نقش شاياني در اقتصاد ملي كشور دارد. به فرض آنكه 3/2 ساختمان هاي كه در آينده ساخته مي شوند عايق شوند، سالانه در حدود مبلغ36/5 ميليارد ريال صرفه جويي خواهد شد، سرمايه گذاري لازم براي اين ميزان عايق بندي ساختمان ها در طي 3 سال برگشت پذير است.
بهره وري اين سرمايه گذاري در حدود 3/38 درصد بوده كه بين 3 تا 5/3 برابر بهره وري متوسط بخش زيادي از سرمايه گذاري متداول در كشور است.
ترويج عايق بندي ساختمان تاثيرات مثبت اقتصادي ديگري از جمله ايجاد اشتغال سازنده در منابع ساختماني را نيز در پي خواهد داشت. :
* عملكرد عايق حرارتي در ساختمان
1 – انتقال حرارتي از جداره هاي خارجي ساختمان به شكل هدايت ، عمده ترين عامل اتلاف يا كسب حرارت در ساختمان هاي معمولي و بخصوص ساختمانهاي مسكوني است.
2 – جداره هاي خارجي ساختمان (ديواره ها ، بام ها ، و كف ها ) به تنهايي قادر به جلوگيري از اين اتلاف حرارت نيستند.
3 – علاوه بر بالا بودن هزينه سوخت، كيفيت آسايش در ساختمانها يي كه با مصالح معمولي و با ضخامتهاي محدود نباشند نيز مي تواند رضايت بخش باشد.
4 – مصالح معمولي جداره هاي خارجي ساختمان در مقابل رطوبت مقاوم نبوده و نفوذ رطوبت به داخل آنها باعث مرطوب شدن و فرسودگي آنها مي گردد.
5 – جلوگيري از ميعان بخار آب موجود در هوا، در سطوح اجزاي ساختمان نيز كمك مي نمايد.
تاريخچه :
انقلاب صنعتي سده 19 تا اوائل قرن بيستم به ايده ها و ابداعات بي شماري انجاميد كه پيامد آن دگرگوني در شيوه زندگي انسان بود. يكي از اين ابداعات پيشرو و انقلابي ، تبديل شيشه –قديمي ترين و در دسترس ترين ماده تهيه شده توسط بشر – به الياف بود.
در سال 1932 محققي جوان بنام " ديل کلیست در حال جوش دادن قطعاتي از شيشه به منظور ايجاد محفظة خلاء بود كه لوله هواي فشرده بطور اتفاقي به شيشه مذاب برخورد كرد و پيامد آن ايجاد الياف ظريفي از جنس شيشه بود كه اين موضوع بعداً توسط محققي بنام " گيم اسليتر " مورد مطالعه و تحقيق بيشتر قرار گرفت و از آن زمان تاكنون پيشرفتهاي شاياني در ارتباط با توليد انبوه اين محصول صورت گرفته است.
* مواد اوليه فرايند توليد
پشم شيشه بهترين عايق شناخته شد، در گروه پشم معدني ( mineral wool ) است كه مواد اوليه آن متشكل از كاينهاي معدني شامل سيليس ( فراوان ترين ماده موجود در پوسته زمين ) ، فلدسپار، دوموليت، آهك ، بوراكس و ... مي باشد.
اين مواد در فرآيندي كه به تل موسوم است به الياف شيشه تبديل مي گردند طي اين فرآيند مواد اوليه مذكور در كور ، شيشه ذوب شده و مذاب حاصل با عبور از روزنه هاي يك استوار دوار به كمك شعله و هواي فشرده كشيده و به اليافي و با خاصيت ارتجاعي تبديل مي گردند. الياف حاصل سپس به نوعي رزين آغشته شده و انباشت اين الياف در يك تونل حرارتي تحت حرارت و بار مكانيكي مناسب به ضخامت و دانسیته مطلوب رسيده و برش و بسته بندي مي گردد.
* مكانيزم ايزولاسيون حرارتي با پشم شيشه
اختلاف درجه حرارت در داخل و خارج از ساختمان انتقال حرارت از طريق ديواره ها، سقف، كف و ساير اجزا، ساختمان را باعث مي گردد.
جريان گرما از محل گرمتر به محل سردتر به سه طريق جا به جا مي گردد كه عبارتند از :
• هدايت ( con duction )
• همرفت ( convection )
• تابش ( radiation )
همرفت و تشعشع در سطوح داخلي و خارجي بنا عوامل انتقال گرما ( يا سرما ) بوده و پس از آن هدايت حرارتي عامل اصلي انتقال جريان گرما در ديوارها ، سقف و كف ساختمان است.
وجود يك لايه عايق حرارتي پشم شيشه در يك جداره احاطه نموده ، تشعشع گرما را به شدت محدود كرده و با ايستا كردن هواي محبوس در سلولهاي كوچك ايجاد شده در لا به لاي الياف عملاً جريان همرفت يا convection را متوقف مي نمايد و از آنجا كه ضريب حرارتي هوا در حالت ايستا است و الياف شيشه نيز از رسانايي بسيار كمي برخوردارند ، انتقال حرارت در جداره مذكور را به 1/35 حالت فاقد استفاده از عايق كاهش مي دهد.

هدف از كاربرد ديوارهاي برش فولادي در واقع مقابله با نيروهاي برش در طبقات ساختمانها كه ناشي بار جانبي و مقاومت در برابر واژ گوني ناشي از بارهاي فوق مي باشد . در واقع بجاي استفاده از سيستم هاي مهار بندي معمولي شامل ديوارهاي برشي بتني ، باد بندهاي ضربدري ، بادبندهاي خروج از مركز و قابهاي خمشي ميتوان از اين سيستم استفاده كرد كه كشورهاي پيش گام در اين امر آمريكا و ژاپن هستند . در مقايسه با سيستم قاب خمشي تا حدود 35 درصد و در بعضي جاها نيز تا 50 درصد صرفه جويي در مصرف فولاد را در ساختمانها بهمراه داشته است . از نظر اجرايي سيستم بسيار ساده است و هيچ گونه پيچيدگي خاصي در اجراي آن وجود ندارد و مهندسان و تكنسين ها و كارگران فني با داشتن دانش موجود بدون نياز به مهارت جديد مي توانند اجرا نمايند . ديوار برش فولادي را ميتوان در ساختمانهاي بتني اجرا نمود در جايي كه اجراي ديوار برش بتني وقت زياد را مي طلبد ، سيستم فوق سريعتر و تميز تر اجرا ميشود . هم چنين سيستم همه خصوصيات مثبت مهاربندهاي همگرا واگرا مانند x ، v ، 8 و غيره را به لحاظ كارائي و اجرا دارا ميباشد و در خيلي از موارد عملي كرد بهتري دارد ، بعضي از نتايج مهمی كه توسط پروفسور ابوالحسن آستانه استاد دانشگاه بركلي بدست آمده اند به شرح ذيل مي باشند :‌
1 – سيستم شكل پذيري بسيار بالايي دارد و در نتيجه قدرت جذب انرژي بسيار زيادي دارد بنابراين سيستم مي تواند بسيار اقتصادي و با بازدهي مناسب در مقابل بارهاي جانبي مقاومت كند .
2 - سيستم سختي اوليه بسيار بالايي دارد و به همين دليل جابجايي جانبي سازه بسيار كاهش مي يابد وكلا سيستم صلبيت خوبي دارد .
3 – در مقايسه با ديوار هاي برش بتن آرمه بسيار سبك تر است و درنتيجه وزن ساختمان كم مي شود و نيروي كمتري به ستونها و فونداسيون هنگام وقوع زلزله وارد ميشود .
4 – بدليل استفاده از بلت ها و يا جوشكاري در اجراي ديوارهاي برش و فولادي سرعت اجرا بسيار بالا مي رود و هزينه ساختمان كاهش مي يابد و همه اين نتايج نشان مي دهد كه سيستم بازدهي خوبي دارد.
5 – بدليل ضخامت كم ديوار برش فولادي د رمقايسه با ديوارهاي برش بتن آرمه از لحاظ معماري فضاهاي كمتري را اشغال مي كند بخصوص در ساختمانهاي بلند كه ضخامت ديوار برش در طبقات پائين بالا مي رود و فضاي زيادي بخصوص در طبقه پائين را اشغال مي كند .
6 – در مقايسه با ديوار برش بتن آرمه ، ديوار برش فولادي بسيار سريعتر و آسانتر اجرا مي شود ، به خصوص در جايي كه ساختمانها هر لحظه در معرض خطر زلزله هستند .
7 – سيستم در مقايسه با ساير انواع مهاربندي ها بازدهي بالاتري دارد . اين سيستم هم چنين در مناطق سردسير كه دماي زير صفر دارد و احتمال يخ زدگي بتن وجود دارد بسيار مناسب و اقتصادي است . از سال 1970 تاكنون در آمريكا و ژاپن تعدادي از ساختمانهاي مهم ساخته شده كه از ديوارهاي برشي فولادي استفاده گرديده است . دو نمونه از اين ساختمانها زلزله هاي بزرگي را تحمل كرده اند بدون اينكه آسيب سازه اي به آنها وارد شده باشد .
بر اساس تحقيقات انجام شده در تابستان سال 2000 ميلادي در آزمايشگاه سازه ديويس ها ل 1 دانشگاه بركلي2كاليفرنيا نشان ميدهد كه ظرفيت ديوارهاي برشي فولادي براي مقابله با نيروهاي ناشي از زلزله ، طوفان و انفجار در مقايسه بار ديگر سيستم ها مثل قاب خمشي ويژه حداقل 25 درصد بيشتر است .